Als ik aan mensen vertel dat ik fanfarecoach ben, roept dat vaak herinneringen op aan een muziekvereniging uit hun omgeving. Bijna iedereen heeft wel een verhaal over een fanfare of een gevoel dat daarbij past. Tijdens een wandeling in de Belgische Ardennen sprak ik een Limburgse uit een muzikaal dorp die mij vertelde hoe mensen en muziek daar met elkaar verbonden kunnen zijn.

Voor concoursen (muziekwedstrijden) moet soms alles wijken. Een jonge ondernemer die net een fietsenwinkel was begonnen sloot zijn zaak op zaterdagochtend omdat hij bij de muziek moest zijn. Op naar het concours met de fanfare, ook al was het zijn belangrijkste omzetdag van de week. ‘Wegens muzikale omstandigheden gesloten’, schreef hij op een briefje en plakte dat op de deur.

Dit verhaal is van een paar jaar geleden, maar had ook uit de jaren ’50 kunnen komen. Toen waren muzikanten in heel Nederland zo loyaal aan hun vereniging dat de muziek hun leven overnam. En als je vader bij de vereniging zat, kreeg je als kind een instrument in je handen geduwd en speelde je gewoon mee, dat was normaal. Ook als je er geen lol in had – het hoorde erbij.

Tot je 18 werd, en je opvoeding ‘voltooid’ was: dan kon je demonstratief je instrument bij vader inleveren en je eigen keuzes maken. Dat is gelukkig wel veranderd, maar volgensmij is de vrijheid van nu doorgeschoten; kinderen switchen te makkelijk van trompet naar gitaar en gaan daarna toch liever voetballen.

Als er tegenwoordig iets gesloten wordt in het muziekleven is dat geen fietsenwinkel van een trombonist, maar de vereniging zelf. Er gaan heel wat clubs over de kop, met name in de Randstad. Gelukkig zijn er ook nog steeds bloeiende verenigingen, waar met veel energie nieuw leven in wordt geblazen. Toch is de betrokkenheid van leden aan het veranderen.

Ik denk niet dat we terug moeten naar de verwachting dat je lid wordt voor het leven. Maar we zouden fanfares in de toekomst wel zo kunnen inrichten dat je ledenbestand flexibel kan zijn, zonder instabiel te worden.

Hoe gaat jouw vereniging om met thema’s als loyaliteit en flexibiliteit?